Wordt de fiscale wet binnenkort herleid tot een vodje papier?
Het is vrij technisch maar het nieuwe fraudeplan (= een voorstel) komt hierop neer: de fiscus een bazooka geven en de belastingplichtige een paraplu om zich ertegen te beschermen. Elk fiscaal voordeel zou nu als misbruik aanzien kunnen worden.
Ondernemers en burgers hebben al lang het gevoel dat de fiscus een ongebreidelde macht heeft. Dit voorstel versterkt dit gevoel alleen maar.
Wat is concreet het probleem met het voorstel?
Vandaag moet de fiscus twee zaken aantonen om de anti-misbruikbepaling van artikel 344 van het Wetboek Inkomstenbelasting (WIB) te mogen toepassen:
- Een objectief element: een 'specifieke' bepaling van het WIB wordt geschonden;
- Een subjectief element: de handeling is gesteld met als hoofddoel fiscaal voordeel behalen. De belastingplichtige kan het 'tegendeel bewijzen' als hij zakelijke motieven heeft die anders zijn dan pure fiscale motieven.
Het voorstel van de minister van Financien wijzigt die twee elementen:
- Een objectief element: 'eender welke bepaling' van het WIB wordt geschonden;
- Een subjectief element: het hoofddoel is een fiscaal voordeel te behalen. De belastingplichtige kan 'enkel' tegendeel bewijzen als hij uitsluitend zakelijke motieven heeft.
Dat is een veel soepelere bewijslast voor de administratie, aangezien men elk fiscaal voordeel nu als misbruik zou kunnen kwalificeren. Tegelijk wordt tegenbewijs door de belastingplichtige praktisch onmogelijk gemaakt, aangezien er uitsluitend niet-fiscale doelen mogen zijn.
Een praktijkvoorbeeld:
Een zelfstandige schrijnwerker kiest ervoor om via een eenmansvennootschap te werken om zichzelf beter te beschermen tegen faillissement, door middel van de beperkte aansprakelijkheid. Hierdoor worden de inkomsten belast in de vennootschapsbelasting en niet in de personenbelasting.
De fiscus zou kunnen argumenteren dat dit in strijd is met de bepalingen van artikel 23 WIB dat stelt dat dat inkomen belastbaar is in de personenbelasting omdat een vennootschap wordt tussengeplaatst (objectief) met als hoofddoel om geen personenbelasting te betalen (subjectief). De belastingplichtige heeft wel degelijk andere dan fiscale motieven, meer bepaald de beperkte aansprakelijkheid in het vennootschapsrecht, maar aangezien er ook een fiscaal voordeel mee gepaard gaat, zal dit bewijs door de fiscus aangevochten kunnen worden. De oprichting van de vennootschap kan door de fiscus genegeerd worden en de winst wordt dan in hoofde van de schrijnwerker belast in de personenbelasting.
In elk dossier waar sprake is van een fiscaal voordeel zal de fiscus een bijna onbegrensde macht krijgen om te herkwalificeren als misbruik. De rechten van de belastingplichtige worden sterk uitgehold, en de rechtszekerheid daalt. Een belastingplichtige kan niet meer uitgaan van zijn eigen goede trouw.
Hopelijk betekent de rechtsstaat toch nog iets voor onze politici en wordt dit voorstel afgeschoten, want anders heerst er complete rechtsonzekerheid.